Alle oorzaken en misvattingen op een rijtje
Er wordt veel geschreven over burn-out en toch zijn er nog steeds heel wat misvattingen. We zetten ze voor je op een rijtje, geven een overzicht van de factoren die stress veroorzaken en vertellen je wat je kan doen om een burn-out te voorkomen.
Misvatting 1: Na een burn-out kan je na enkele weken al terug aan het werk
Als je echt in burn-out bent, dan kan je niet na 2 weken terug aan de slag. Je herstel heeft meer tijd nodig.
Want wat is burn-out?
Een burn-out krijg je als je langdurig onder stress staat, waardoor je lichaam niet kan herstellen en uitgeput en ontregeld geraakt. Hoe langer het duurt vooraleer je uitvalt, hoe meer tijd je achteraf nodig hebt om te herstellen. Want dat betekent dat je heel lang over je grenzen bent gegaan en heel wat signalen hebt genegeerd.
We onderscheiden hierin verschillende fasen.
Als je stopt met werken wanneer je in de uitputtingsfase zit (dit is de fase die aan burn-out voorafgaat), dan kan je sneller herstellen dan wanneer je wacht tot ‘het licht uit gaat’. Want zo voelt burn-out ook echt. Op een dag kan je niets meer. Je batterij is volledig plat. Je krijgt hem niet meer aan de praat. Zoals een auto met een platte batterij: de enige manier om de auto terug aan het rijden te krijgen, is de batterij opladen. Bij een auto doe je dat met kabels. Bij een mens is het jammer genoeg iets ingewikkelder en duurt het ook langer.
(grafiek: De drie fasen in het verloop van de stressreactie volgens Selye)
De impact van stress op je lichaam
Ons lichaam is een vernuftig systeem en zal niet zomaar uitvallen. Het is pas als je heel lang met chronische stress verder leeft, dat je op een bepaald moment niet meer verder kan. Maar tegen dan is er al heel veel misgegaan in alle systemen van je lichaam: je zenuwstelsel, je hormoonstelsel, je immuniteitsstelsel, je spijsvertering, … En het is een traag en moeizaam proces om al deze systemen terug in orde te krijgen.
We raden dan ook aan om te stoppen met datgene wat bij jou chronische stress veroorzaakt, vooraleer je echt in burn-out gaat. Want als je er eenmaal in zit, is het niet evident om eruit te geraken. Reken minstens 6 maand tot een jaar om te herstellen. Minstens. Burn-out kan zelfs nog een geruime tijd nazinderen en in je systeem blijven.
Misvatting 2: Burn-out krijg je van te hard te werken
Sommige mensen werken 80 uur per week en krijgen geen burn-out. Dus het aantal uren dat je werkt, is niet zo’n relevant criterium. Mensen krijgen geen burn-out van hard te werken op zich. Mensen krijgen burn-out als ze gedurende lange tijd stress ervaren. En die stress kan verschillende oorzaken hebben.
Burn-out ontstaat:
- als je chronische stress hebt
- als je draaglast groter is dan je draagkracht
- als je onvoldoende kan ontspannen
Een aantal factoren die chronische stress in de hand werken zijn goed gekend:
- constant hoge werkdruk
- het gevoel geen controle te hebben over je situatie (machteloosheid)
- je niet naar waarde geapprecieerd voelen
- je niet gesteund voelen
- moeilijke combinatie werk-privé
Factoren waar men vaak minder oog voor heeft, maar die in de praktijk vaak meespelen:
- mismatch tussen je persoonlijke waarden en de bedrijfscultuur (lees zeker dit artikel als je daar meer over wil weten)
- oude pijn (uit de jeugd) die getriggerd wordt
Vooral dat laatste wordt geminimaliseerd of genegeerd.
Het gaat bijvoorbeeld over onzekerheid, perfectionisme, je ‘niet goed genoeg’ voelen, de behoefte om te pleasen, angst voor autoriteit, het imposter syndroom, een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel,… Dit zijn overlevingsmechanismen die we als kind ontwikkeld hebben omdat ze toen nodig waren, maar waar we nu in vastlopen.
Als je hier last van hebt, heb je meer kans om ooit in een burn-out terecht te komen.
Wat kan je nu doen dan burn-out te voorkomen?
- Wees eerlijk met jezelf. Schat je risico realistisch in.
- Let op de signalen van je lichaam.
- Maak een analyse van de oorzaken van je chronische stress.
- Neem actie en zoek hulp.
Maar ook: wees voorzichtig met ‘lapmiddelen’ die je helpen om het vol te houden, zoals bv. cafeïne en psychofarmaca. Huisartsen schrijven antidepressiva, slaapmiddelen, e.d. voor om je te helpen. Maar dit soort medicatie onderdrukken alleen maar de symptomen. Ze pakken je probleem niet aan bij de bron. Daardoor houd je het echte probleem langer in stand, zak je veel dieper en duurt het herstelproces langer.
In feite is het simpel: zorg goed voor jezelf.
Jij bent de belangrijkste persoon in je leven. Als je blijft doorgaan en er uiteindelijk onderdoor gaat, heeft niemand nog iets aan je.
Als er turbulenties zijn in een vliegtuig, moet je ook eerst je eigen zuurstofmaskertje opzetten en dan pas dat van je kind of een hulpbehoevende. Want als jij geen zuurstof meer hebt, kan je de andere ook niet helpen.
Voorkom burn-out met loopbaanbegeleiding
Plan je gratis kennismakingsgesprek loopbaanbegeleiding en we maken samen de balans op. Dankzij de loopbaancheques van VDAB kan je dit traject voor slechts € 40 volgen.